VOEDING:
HOOI:
Hooi is het belangrijkste onderdeel van de dagelijkse voeding van een konijn.
Hooi zorgt voor een goede darmwerking en voorkomt diarree. Daarnaast is het een ideaal middel tegen verveling, konijnen moeten lang op hooi kauwen en zijn dus lang bezig met eten. Omdat konijnen zo lang op hooi kauwen slijten de tanden en kiezen hier ook erg goed van, wat heel erg belangrijk is, want de tanden en kiezen van een konijn groeien hun leven lang door! Als je een konijn hebt wat heel weinig hooi eet, hou z’n tanden en kiezen goed in de gaten. Deze kunnen zo lang worden dat ze wondjes kunnen veroorzaken en je konijn stopt met eten. In het ergste geval groeien de kiezen zo ver door dat er niks meer aan te doen is en het konijn ingeslapen moet worden. Let dus goed op hoeveel hooi je konijn eet!! Hooi moet ongeveer 70% van de dagelijkse hoeveelheid voeding zijn. Zorg ervoor dat je konijn 24 uur per dag beschikking tot hooi heeft. Hooi is belangrijker voor een konijn dan de konijnenbrokjes.
GROENTE:
Geef uw konijn dagelijks wat groente, dit is voor hun een gezonde snack. De meeste snacks die te koop zijn in de dierenwinkel zijn slecht voor een konijn. Er zitten vaak een hoop suikers in waar een konijn dik van wordt. Een konijn wordt minstens net zo gelukkig van een blaadje andijvie of witlof, misschien zelfs nog wel gelukkiger!
Als een konijn nog niet gewend is om groente of fruit te eten, laat uw konijn hier dan rustig aan wennen. Begin met een heel klein stukje en hou de keutels in de gaten. Blijven de keutels normaal, bouw dan iedere dag rustig op. Krijgt uw konijn hier zachte keutels of diarree van, dan kan uw konijn hier niet goed tegen en kunt u het proberen met andere groente of fruit.
BROKJES:
‘Supreme Science Selective’ schijnt het beste voer voor een konijn te zijn. Qua samenstelling, maar ook qua structuur. Deze brokken moet een konijn fijnmalen, op dezelfde wijze als dat ze hooi eten, waardoor dus ook het gebit slijt. Bij de gangbare ‘biks’ gebeurt dit niet. Mocht dit te duur zijn is biks een goede 2e keuze. Gemengd voer (biks gemengd met zonnepitjes enz.) is slecht voor een konijn! Vaak eten ze alleen de lekkere dingetjes eruit en laten ze de rest staan, waardoor ze niet alle voedingsstoffen binnen krijgen die ze nodig hebben. Een konijn mag niet onbeperkt gevoerd worden (alleen konijnen tot 5 maanden oud ivm de groei)! Te dikke konijnen kunnen zichzelf niet goed genoeg wassen en kunnen de blindedarmkeutels (deze worden direct vanuit de anus opgegeten) niet eten en deze voedingsstoffen hebben ze wel nodig. Voor biks geldt een ADH van 20-25 gram per kg lichaamsgewicht. Ga hier uit van het volwassen volgroeide lichaamsgewicht.
LIJST MET VEILIGE GROENTE & FRUIT:
Aardbei -weinig ivm suikers |
Peer -weinig ivm suikers |
LIJST MET VEILIGE KRUIDEN & BOMEN:
Basilicum |
Marjolein |
DIERENARTS:
Hou er rekening mee dat niet iedere dierenarts "konijnkundig"is! Veel dierenartsen hebben niet zoveel ervaring met konijnen. Vooral met operaties is dit wel van belang. Bij dierenkliniek Animalis & dierenartsenpraktijk Overschie kunt u met een gerust hart terecht voor uw konijn en overige huisdieren tegen schappelijke prijzen.
CASTRATIE/ STERILISATIE:
CASTRATIE;
Mocht u uw mannetjeskonijn (dit wordt ook wel ‘Ram’ genoemd) willen koppelen met een dame (voedster) laat deze dan eerst castreren. Een konijn is heel het jaar door vruchtbaar en het is echt zo gebeurd. Een castratie is geen heftige ingreep, maar heeft wel de goede nazorg nodig. De eerste 2-3 weken na de castratie is een konijn nog vruchtbaar, hou hem dus gescheiden van z’n partner (bijvoorbeeld door middel van gaas, zodat ze elkaar kunnen zien en ruiken en niet van elkaar vervreemd raken).
STERILISATIE:
Een voedster van 4 jaar of ouder heeft 50 – 80% kans op baarmoederhalskanker! Om te voorkomen dat uw konijn hier last van krijgt is het aan te raden uw konijn te laten steriliseren. Hierbij worden de eierstokken en de baarmoeder weggehaald. Dit is een vrij heftige ingreep en heeft hele goede nazorg nodig. Het is een vrij dure operatie, maar dat zullen de bezoekjes aan de dierenarts ook zijn als uw konijn baarmoederhalskanker krijgt. Het is zeker het overwegen waard! Laat dit bij een konijnkundige dierenarts doen!
SCHIJNZWANGER:
Soms is het nodig een konijn te laten steriliseren als ze vaak schijnzwanger is. De hormonen zijn uit balans en dit is zeker niet prettig voor het konijn, helemaal niet als dit vaak voorkomt. Mocht uw konijn schijnzwanger zijn en een nestje gebouwd hebben, laat deze dan liggen, maakt u alleen de ruimte om het nest schoon! Vaak houden ze het nest schoon en zijn ze er vanzelf na een tijdje op uitgekeken. Zodra u ziet dat uw konijn het nest verwaarloost dan kunt u het weghalen. Haalt u het nest eerder weg, dan beginnen ze vaak weer van voor af aan met een nest bouwen en begint het hele cyclus weer opnieuw.
ZIEKTES:
LET OP KONIJNEN DIE NIET ETEN OF KEUTELEN! DEZE SITUATIE KAN LEVENSBEDREIGEND ZIJN!!
Het kan gasophoping, verstopping, haken op tanden of kiezen, scheefgroeiend gebit, pijn enz zijn. Raadpleeg altijd een (konijnkundige) dierenarts!!
MADENZIEKTE:
Madenziekte is helaas een veel voorkomend probleem in de warmere periodes van het jaar. De maden eten uw konijn of cavia van binnenuit op, wat heel pijnlijk is!! In veel gevallen wordt een konijn/ cavia hiervoor ingeslapen. Controleer uw konijn dus regelmatig, helemaal wanneer ze buiten zitten!
Madenziekte, ook wel myasis genoemd, ontstaat als vliegen eitjes leggen op vochtige, warme plaatsen op het lichaam. Met name de groene vleesvlieg is berucht. De eitjes komen soms al binnen enkele uren uit, en de maden zijn een feit. Deze maden, zo’n anderhalve cm groot, boren een gaatje in de huid en banen zich met hun giftige speeksel een weg in het vlees net onder de huid. Ze vreten daar vlees en weefsel weg, net zo lang tot de maden zich verpoppen tot vliegen. Het madenspeeksel, dat als het ware het vlees oplost, veroorzaakt een typische rottingsgeur. Deze geur trekt weer nieuwe vliegen aan, etc.
De probleemgebieden zitten vooral rond de anus en urinewegen. Verwondingen kunnen ook een broedplek van maden worden.
GASBUIK:
Neem bij vermoeden van een gasbuik altijd zo snel mogelijk contact op met uw dierenarts!
Gas komt altijd plotseling. Is het konijn altijd levendig en actief, met een goede eetlust en goede keutels en plotseling wil het niet eten (ook geen lekkers) dan is het in 99% van de gevallen gas als het ook de volgende symptomen vertoont:
- Harde borrelende geluiden in de buik (vaak van een afstand te horen) of juist doodse stilte. Normaal geluid is zachtjes borrelen als u met uw oor aan de buik luistert.
- Het konijn wil met rust gelaten worden, zit vaak met de ogen half gesloten, stopt met eten (zelfs de favoriete lekkernij wordt geweigerd) en wordt op den duur apathisch.
- Het konijn ligt in een ongemakkelijke of ongebruikelijke houding, gedeeltelijk op de zij of juist met de borst op de grond en het achterlijf iets omhoog of het konijn wil helemaal niet liggen maar geeft de voorkeur om rechtop te zitten in een rechte houding.
- Vaak zal het konijn rusteloos zijn, steeds een andere plek zoeken en met de achterpoten het hooi/ stro wegtrappen.
- Het konijn zal vaak een snelle ademhaling hebben, dit kan een teken van pijn zijn.
- De buik zal heel hard aanvoelen, of extreem zacht, vaak geeft het konijn bij het optillen heel slap mee.
- Er zijn geen keutels of natte.
Gas veroorzaakt veel pijn, daarom stopt het konijn vaak met eten. Na 12- 24 uur kan er darmimmobiliteit optreden. Dit betekent dat de darmen vanwege het gebrek aan voedsel stoppen met bewegen. Als de darmen te lang stilliggen kan er leverbeschadiging ontstaan. De overlevingskans wordt hierdoor minimaal. Gas kan extreme vormen aannemen, dit wordt trommelzucht genoemd. Trommelzucht is bijna altijd fataal! Het is dus belangrijk dat deze situatie tijdig herkent wordt en deze behandeld kan worden.
OORZAKEN:
Ziekte, verwaarlozing, eenzaamheid, omgevingsverandering, een lange autorit, onregelmatige voertijden, te veel konijnen in een te kleine ruimte, geen of niet voldoende bewegingsvrijheid, een zeer vieze kooi, koorts, een operatie: kortom allemaal zaken waar een konijn stress van kan krijgen. Stress zorgt voor vertraging van de darmbeweging. Het voedsel blijft om deze reden te lang in de darmen, waardoor bacteriën zich kunnen vermeerderen en gas veroorzaken. Nog een reden voor gas kan zijn een verkeerde manier van voeren. Plotseling veel of onbekend groenvoer geven kan voor problemen zorgen. Maar gas ontstaat ook soms zomaar zonder aanwijsbare reden.
BEHANDELING:
Een buitenkonijn moet onmiddellijk naar binnen gehaald worden, ongeacht eventuele temperatuurverschillen. Een konijn met gas zal gaan onderkoelen (ook bij warm weer!) en kan in shock raken. Hierdoor nemen de levenskansen van een konijn snel af. Het dier heeft een deken nodig en als het erg koud aanvoelt ook een kruik. In een kooi/ hok zal een konijn door zijn pijn het hooi/ stro wegtrappen en op de koude kale bodem gaan liggen. Dit moet voorkomen worden omdat een konijn dan nog kouder wordt. De normale lichaamstemperatuur van een konijn ligt tussen de 38,5 en 40 graden Celsius. Bij een temperatuur van 37,5 graden Celsius spreken we van een ondertemperatuur. Het beste kunt u de temperatuur opnemen met een digitale ingevette thermometer. Als de temperatuur te laag is heeft u met spoed een dierenarts nodig.
BUIKMASSAGE:
Doe dit heel zacht en voorzichtig! Alleen met de vingertoppen, van de bovenkant van de buik omlaag en terug. Dit zal helpen de pijn en het ongemak te verlichten en zet de darmen aan tot bewegen. Als u merkt dat uw konijn het niet prettig vindt en rusteloos wordt, dan stoppen. Als uw konijn doodstil blijft zitten is dit een teken dat hij het prettig vindt. U kunt ietsje steviger gaan masseren, let op de reactie van uw konijn. Het moeten lichte bewegingen blijven om geen organen te beschadigen.
ETEN:
Probeer van tijd tot tijd of uw konijn wil eten. Vanwege de pijn zal uw konijn waarschijnlijk weinig interesse hebben. Blijf toch voedsel aanbieden. Als uw konijn voedsel aanneemt weet u dat het iets beter gaat. Zorg dat er genoeg vers water en hooi ter beschikking is. Mocht uw konijn echt niet willen eten dan is het belangrijk om zo snel mogelijk te starten met dwangvoeding (zie hoofdstuk dwangvoeren) en contact op te nemen met uw dierenarts. Vervoer uw konijn uiterst warm!
VERSTOPPING:
Verstopping ontstaat wanneer een konijn te weinig vezels binnen krijgt of teveel haar binnen heeft gehad door het wassen (vooral tijdens de rui).
SYMPTOMEN:
Het verraderlijke is dat u qua gedrag lang niets zult merken aan uw konijn. Het dier blijft levendig. Wel zal het steeds minder eten en de keutels worden kleiner en kleiner, totdat ze verdwijnen. De keutels van een konijn vertellen altijd veel over de gezondheid en dienen goed in de gaten gehouden worden. Een gezond konijn produceert droge, glanzende ronde keutels van ongeveer dezelfde grootte en vorm.
BEHANDELING:
- Geef uw konijn zoveel verse (donkergroene) bladgroenten als uw konijn het wil, geef ze vochtig.
- Mbv enzymen kan het gedeelte van de verstopping wat uit voedsel bestaat afgebroken worden. Deze enzymen zitten in verse ananassap. Dus GEEN sap uit blik of pak!
- Neem contact op met de dierenarts! Deze zal laxeermiddelen en een darmstimulerend middel voorschrijven om de (door het vocht en de enzymen) hopelijk uiteengevallen massa naar buiten te helpen.
Is de toestand van het konijn inmiddels zover verslechterd dat het niet meer eet, zult u het moeten dwangvoeren. Na 12-24 uur niet eten belandt een konijn in een zeer kritieke fase en kan darmimmobiliteit optreden. Dit betekent dat de darmen, vanwege het ontbreken van voedsel, stoppen met bewegen en dit proces is zeer moeilijk weer op gang te brengen. Als de darmen te lang stilliggen ontstaat leverbeschadiging. De overlevingskans wordt hierdoor minimaal. Begin dus zo snel mogelijk met dwangvoeding (zie hoofstuk dwangvoeren). Het dwangvoer moet heel nat zijn.
Voorkomen is beter dan genezen!
Het darmstelsel van konijnen werkt alleen maar goed als de voeding uit veel onverteerbare vezels bestaat. Dit kunt u gemakkelijk geven in de vorm van hooi of vers gras. Alleen droogvoer is niet voldoende (ondanks de vermelding "volledig konjnenvoer" op de verpakking).
Hooi moet altijd 24 uur per dag ter beschikking staan. Op deze manier zal uw dier nooit honger lijden en krijgt het altijd volop vezels. Nog een belangrijk onderdeel van de voeding is verse bladgroente. Donkergroene bladgroenten geven niet alleen goede vezels maar ook veel vocht en ook het vocht helpt de boel in beweging te houden.
Dagelijks volop vers water is noodzakelijk voor een goede spijsvertering.
Geef uw konijn voldoende lichaamsbeweging. Veel bewegen houdt de darmen actief.
GEBIT:
Tanden en kiezen van een konijn groeien een leven lang door. Als de stand van het gebit niet goed is of het konijn niet genoeg hooi eet kunnen er problemen ontstaan, omdat het gebit dan niet normaal afslijt. De tanden groeien door of gaan haken vormen. Het konijn krijgt dan problemen met eten. Het is belangrijk dat als uw konijn minder of helemaal niet meer eet u contact opneemt met de dierenarts. 24 Uur niet eten kan fataal zijn voor een konijn!!
KONIJNENPENSION:
"Knagers op vakantie" is een pension voor konijnen, cavia's en andere knaagdieren en heeft de maximale waardering gekregen door Stichting Konijnenbelangen. Alle buitenverblijven beschikken over een hok MET REN waar de konijnen dag & nacht hun bewegingsvrijheid hebben. De meeste pensions hebben dit helaas niet. Uit persoonlijke ervaring weten wij dat u hier uw konijn of knaagdier met een gerust hart kunt achterlaten. Ze worden op en top verzorgd! Denk hierbij aan dagelijks groente/ fruit en hooi, schoon en ruim verblijf, indien nodig vachtverzorging voor de langharige konijnen, toediening van medicatie en veel liefde! Knagers op vakantie is bijna het hele geopend, kijk voor meer informatie op http://knagersopvakantie.webklik.nl/
Tevens kunt u hier ook terecht voor het koppelen van uw konijnen.
HUISVESTING:
De hokken die vaak in dierenwinkels en bouwmarkten worden verkocht zijn eigenlijk te klein om een konijn continu in te huisvesten. Konijnen hebben ruimte nodig om te rennen, te springen te spelen en te graven, ook om voor elkaar weg te vluchten. Men kan rustig uitgaan van minimaal 1 à 2 vierkante meter per konijn. Als uw konijn geen vrije uitloopruimte heeft is het aan te raden uw konijn minstens 2 a 3 uur per dag vrij te laten rondlopen. krijgt een konijn dit niet zal het zich gaan vervelen en kan daardoor meer gaan slopen of ruzie maken met zijn soortgenoot. Hokken die voor kippen gebruikt worden zijn met wat kleine aanpassingen vaak zeer geschikte konijnenhokken. De dierenwinkel-hokken zijn overigens met toevoeging van een ren ook redelijk geschikt. Konijnen hebben graag ondergrondse graafruimte. Die graafruimte moet afgeschermd met stevig gaas, zodat het voor katten, vossen, bunzings of marters onmogelijk is om in het hok te komen.
SPELEN:
Konijnen hebben de behoefte om te spelen. Ze zullen speelgoed erg op prijs stellen. Geschikt speelgoed is onder meer: een kartonnen doos met een gat erin (om in te kruipen/bovenop te springen), lege toiletpapierrolletjes (om mee te gooien), een tennisbal aan een touwtje ophangen (om tegenaan te botsen), rotanballetjes (om te knagen en om te gooien), een oud telefoonboek (om te scheuren), een grote bak met aarde (om in te graven/wroeten), wilgentakken (om op te knagen), een eierdoos met gaatjes en wat lekkers erin (om mee te gooien). Het speelgoed zal gesloopt worden, een teken dat het konijn het leuk vindt. Haal papier en kartonnen speelgoed weg als het konijn het daadwerkelijk opeet, dit kan verstoppingen veroorzaken. De meeste dierenwinkels verkopen ook speeltjes voor konijnen, bijvoorbeeld een speelbal waarin "snoepjes" zoals gedroogde banaan, rozijnen of andere snoepjes kunnen worden gestopt.
KEUTELS:
Aan de keutels van een konijn kunt u een hoop aflezen. Hou deze geregeld in de gaten. Worden de keutels kleiner, dan eet uw konijn minder. Dit kan meerdere oorzaken hebben. Wacht niet te lang met een bezoek aan de dierenarts. Als een konijn 24 uur niet eet kan dit al levensbedreigend zijn!!!
Heeft uw konijn zachte keutels, diarree oftewel plakpoep voer uw konijn wat minder brokjes en wat meer hooi.
Poept uw konijn een keutelketting?
Waarschijnlijk is uw konijn in de rui en heeft teveel haren met het wassen binnengekregen. Borstel hem goed en hou de keutels in de gaten. Mocht uw konijn helemaal niet meer keutelen, dan zit hij waarschijnlijk verstopt. Ook dit kan een levensbedreigende situatie zijn!
Een konijn produceert iedere dag blindedarmkeutels, dit zijn trosjes keutels die aan elkaar vastgeplakt zitten. Een konijn eet deze meestal vanuit z’n anus weer op. Het is heel belangrijk dat een konijn deze weer opeet, er zitten belangrijke voedingsstoffen in die een konijn nodig heeft. Eet een konijn deze keutels niet op, dan wordt deze waarschijnlijk teveel gevoerd.
DWANGVOEREN
Konijnen en cavia's kunnen om
verschillende redenen stoppen met eten, o.a. door gebitsproblemen, pijn, na
operaties of door stress.
Als gevolg van het niet eten komen de darmen stil te liggen en komt het
dier in een neerwaartse spiraal terecht. Het wordt steeds zieker en komt
uiteindelijk te overlijden als er geen actie wordt
ondernomen. Het is dus heel belangrijk dat deze dieren blijven eten.
Het is daarom nodig om uw dier te dwangvoeren. Hieronder wordt uitgelegd hoe u
dit het beste kunt doen.
WANNEER MOET IK DWANGVOEREN?
Zodra u bemerkt dat uw
cavia of uw konijn minder eet en/of hij minder of kleinere
keutels produceert. In dat geval is het altijd noodzakelijk zo
spoedig mogelijk een afspraak met uw dierenarts te maken.
WAT KAN IK GEVEN?
- Vezelpoeder,
gemengd met water (verkrijgbaar bij de dierenarts) - Olvarit
baby voeding pure wortel- of fruithapje (zonder vlees of
aardappelproduct!) - Geweekte
pellets/ korrelvoer (weken in heet water, goed laten afkoelen) - Nutrilon
soya babyvoeding gemengd met water (geen melkvoeding geven!)
Met een spuitje kunt u vloeibare voeding in de bek ingeven. Het beste lukt dit met het dier op schoot en door vanaf de zijkant achter de voortanden de voeding langzaam in de bek te druppelen. Let op dat het dier de voeding goed doorslikt. Geef kleine beetjes
tegelijk, verdeeld over 6-8 keer per dag. Geef zo nodig op deze manier ook water om uitdroging te voorkomen. Bied daarnaast groenvoer en wortel aan zodat het dier ook zelf kan gaan eten. Tel het aantal blaadjes of schijfjes, zodat u weet of uw dier zelf eet.
Eén van de allerbeste dwangvoeders op dit moment isCritical Care(R) van Oxbow
HOEVEEL MOET IK DWANGVOEREN?
Zorg dat een ziek dier zoveel binnenkrijgt dat het niet afvalt (dagelijks wegen!). Een richtlijn is 20 ml per kilo lichaamsgewicht.
Hoelang moet ik dwangvoeren?
Net zolang tot de patiënt én zelf eet én voldoende keutels van normale grootte en vorm maakt.
Voldoende lichaamsbeweging is van groot belang voor de gezondheid en een goede darmwerking.